Nasza historia

Nasza historia

Początki akademickiego kształcenia bibliotekarzy i dziennikarzy w Kielcach sięgają roku akademickiego 1970/1971. Wtedy to w ramach zajęć fakultatywnych zorganizowano zajęcia z bibliotekarstwa, mając na uwadze przygotowanie części studentów filologii polskiej ówczesnej Wyższej Szkoły Nauczycielskiej do pracy w bibliotekach szkolnych, pedagogicznych i innych placówkach oświatowo-wychowawczych. Pierwszym kierownikiem powstałego wówczas Zakładu Bibliotekoznawstwa został doc. dr hab. Zbigniew Góralski, a zajęcia (szczególnie praktyczne) prowadzili w większości pracownicy Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Nauczycielskiej. Pierwszych 29 absolwentów filologii polskiej ze specjalnością bibliotekoznawstwo opuściło mury Uczelni w czerwcu 1974 roku, a następnych 49 w roku 1975.

Studia z zakresu bibliotekoznawstwa jako samodzielny kierunek zostały uruchomione w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach w roku akademickim 1975/1976. Przez pierwsze 16 lat prowadzone były przez Zakład Bibliotekoznawstwa wchodzący  w skład Instytutu Filologii Polskiej, Instytutu Historii i bardzo krótko, Instytutu Pedagogiki i Psychologii.

Rok 1991 był dla Zakładu Bibliotekoznawstwa czasem reorganizacji. Dzięki ówczesnemu dyrektorowi prof. dr. hab. Mieczysławowi Adamczykowi Zakład przekształcono w Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Ośmiu samodzielnych pracowników naukowych zatrudnionych w Instytucie pozwoliło uruchomić samodzielne studia na poziomie magisterskim.

Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracodawców, często zmieniał specjalności, w ramach których studenci mogli się kształcić. Do początku lat dziewięćdziesiątych dominowały takie specjalności, jak: biblioteki szkolne, biblioteki publiczne i oświatowe oraz informacja naukowa. W roku akademickim 1994/1995 wprowadzono specjalność prasoznawczą,  która cieszyła się ogromnym zainteresowaniem wśród studentów.

Najpierw w Zakładzie, a następnie w Instytucie pracowali wybitni naukowcy m.in.: prof. Jan Baumgart, prof. Alina Wiercińska, prof. Bartłomiej Szyndler, prof. Stefan Nawrot, prof. Eligiusz Kozłowski, prof. Andrzej Notkowski, prof. Barbara Bieńkowska, prof. Jan Tomkowski, dr hab. prof. UJK  Stanisław Adam Kondek – współorganizator Zakładu Bibliotekoznawstwa. Instytut wspomagali swoją wiedzą i doświadczeniem również pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego: prof. Jacek Wojciechowski i prof. Małgorzata Stolzman.

Instytut utrzymywał bliskie kontakty naukowe i dydaktyczne z Instytutem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, obecnie Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej. Ówczesny dyrektor tego Instytutu prof. dr hab. Jerzy Jarowiecki, służył radą i pomocą w sprawach nie tylko naukowych i dydaktycznych, ale także przy tworzeniu Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Kielcach. Pracę naukową Instytutu wspierała także  Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX wieku Polskiej Akademii Nauk pod kierownictwem prof. dr. hab. Jerzego Myślińskiego. Dzięki opiece naukowej profesorów Jarowieckiego i Myślińskiego powstało kilka doktoratów i habilitacji byłych i obecnych pracowników Instytutu. Z Instytutem związani byli także „ludzie książki”: antykwariusze, pracownicy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i uczelnianej książnicy, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem wzbogacali zajęcia dydaktyczne wprowadzając studentów w arkana pracy bibliotekarskiej.

Dnia 20 listopada 1997 roku, podczas posiedzenia Rady Wydziału Humanistycznego, ówczesna dyrektor Instytutu prof. dr hab. Urszula Jakubowska wystąpiła z wnioskiem w sprawie zmiany nazwy Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa. Zamierzano bowiem kształcić studentów na dwóch specjalnościach: bibliotekoznawczej oraz dziennikarskiej. Z dniem 1 października 1998 roku rozpoczął się nowy etap w historii Instytutu.

Ważną datą był dzień 16 października 2009 roku, kiedy to rada naukowa Instytutu Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, podjęła decyzję w sprawie powołania kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Przygotowanie i wdrożenie programu nowego kierunku wzięli na siebie ówczesny dyrektor Instytutu prof. dr hab. Tomasz Mielczarek oraz prodziekan do spraw dydaktycznych i studenckich dr Tomasz Chrząstek. Od roku akademickiego 2010/2011 studenci Instytutu kształcili się więc na dwóch odrębnych kierunkach: Dziennikarstwo i komunikacja społeczna oraz Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo. Studia pierwszego oraz drugiego stopnia prowadzone były zarówno w systemie stacjonarnym, jak i niestacjonarnym.

W roku akademickim 2014/2015 uruchomiono nowy kierunek studiów Informacja w przestrzeni publicznej. Przygotowanie i wdrożenie programu nowego kierunku wzięły na siebie dr hab. prof. UJK Jolanta Dzieniakowska oraz dr Monika Olczak-Kardas przy wydatnym udziale pracowników dwóch Zakładów: Bibliologii i Informatologii oraz Historii Prasy i Książki. Nowy kierunek studiów przygotowywał do profesjonalnego gromadzenia, przetwarzania, przechowywania, analizowania, weryfikowania i udostępniania zasobów informacyjnych oraz efektywnego zarządzania nimi. Gwarantował swobodne poruszanie się w wielomedialnym świecie informacji i przygotowywał pracowników informacji dla różnych sektorów życia publicznego: oświaty, nauki, kultury, gospodarki czy administracji. Studenci kierunku Informacja w przestrzeni publicznej mieli zagwarantowane interesujące praktyki zawodowe i do wyboru dwie specjalności: Informacja w edukacji i kulturze oraz Terapia przez media. Z uwagi na małe zainteresowanie ten kierunek studiów uległ wygaszeniu.

Równocześnie, w związku z uruchomieniem kierunku studiów Informacja w przestrzeni publicznej, zmianie uległa też nazwa Instytutu. Zarządzeniem rektora Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 22 grudnia 2014 roku, dotychczasowy Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa zmienił nazwę na Instytut Dziennikarstwa i Informacji.

W roku akademickim 2014/2015 Instytut Dziennikarstwa i Informacji kształcił studentów na trzech kierunkach: Dziennikarstwo i komunikacja społeczna (na pierwszym i drugim stopniu), Informacja w przestrzeni publicznej (pierwszy stopień) oraz ostatni rok na kierunku Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (pierwszy stopień). Od roku akademickiego 2015/2016 kształcenie odbywa się już tylko na kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna (pierwszy i drugi stopień).

W roku akademickim 2014/2015, po kilku latach przerwy, uruchomione zostały też studia podyplomowe z Informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Instytut przygotowany był do uruchomienia studiów podyplomowych z zakresu: Dziennikarstwo, Menadżer mediów i reklamy, Terapia przez media, E-publikacje, Broker informacji, Informacja w edukacji i kulturze, a ponadto dwóch kursów dokształcających: Kreatywne wykorzystanie książki oraz Bibliotekarstwo. Oferta kształcenia, poza studiami podyplomowymi z Informacji naukowej i bibliotekoznawstwa nie spotkała się z większym zainteresowaniem studentów. W ostatnich latach również i te studia nie cieszą się już większą popularnością.

Od roku akademickiego 2016/2017 studia na kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna zmieniły profil z ogólonoakademickiego na praktyczny.
Instytut Dziennikarstwa i Informacji przez ostatnie lata wypracował dobre kontakty z kieleckimi mediami oraz agencjami PR i to właśnie we współpracy z nimi realizowane są zajęcia. Zostały podpisane umowy o współpracy ze stacjami telewizyjnymi i radiowymi oraz z wydawcami prasy, a także z innymi podmiotami, m.in. urzędami, które w swoich strukturach również mają komórki zajmujące się komunikacją społeczną.

W roku akademickim 2019/2020, zgodnie z założeniami nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, dotychczasowy Instytut Dziennikarstwa i Informacji uległ przekształceniu w Katedrę Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. W skład Katedry wchodziły: Zakład Medioznawstwa, Zakład Komunikacji Społecznej i PR oraz Pracownia Dydaktyki Dziennikarstwa, Reklamy i PR.      

Obecnie kształcenie odbywa się na pierwszym i drugim stopniu studiów. Studia (w zależności od modułu specjalnościowego) przygotowują do pracy w prasie, portalach internetowych, redakcjach radiowych, telewizyjnych, agencjach informacyjnych, wydawnictwach, w instytucjach zajmujących się reklamą, marketingiem, public relations, firmach reklamowych, marketingowych, PR, instytucjach samorządu lokalnego i władz lokalnych. Wszyscy absolwenci kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna przygotowani są do pracy w szeroko rozumianych mediach. Szczegółowe kwalifikacje absolwentów zależą od wybranej specjalności.

Obecni studenci mają do dyspozycji nowocześnie wyposażone aule, sale dydaktyczne oraz pracownie, mieszczące się w kampusie uczelnianym, co w znaczący sposób polepszyło warunki pracy dydaktycznej oraz naukowo-badawczej.

W Katedrze do 2019 roku, prężnie działało Studenckie Koło Naukowe Bibliologów. Koło ma długą historię, powstało w 1977 roku. Przez 13 lat obowiązki jego opiekuna naukowego pełnił dr Czesław Erber. Po nim  funkcję tę sprawowali: mgr Jolanta Kępa, dr Władysław Witek, mgr Adam Jachimczyk i mgr Tomasz Chrząstek. 

Pod kierunkiem dr. Czesława Erbera Koło Naukowe Bibliologów zorganizowało kilkanaście wystaw prezentujących małe formy graficzne i sztukę ludową Kielecczyzny. Do każdej wystawy sporządzano katalogi i plakaty. Działalność wystawienniczą prowadzono wspólnie z Wojewódzką Biblioteką Publiczną, Kołem Przyjaciół Biblioteki w Kielcach oraz oddziałem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. W kręgu zainteresowań Koła znajdowała się również problematyka obsługi bibliotecznej osób z niepełnosprawnościami. Z czasem studenci kierowali swoją uwagę w stronę zagadnień prasoznawczych oraz technik pracy dziennikarskiej. Wyrazem zainteresowań dziennikarskich było również stworzenie w 1999 roku przez Koło Bibliologów  nieregularnika pt. „BiD-a”, który opisywał studencką codzienność Instytutu.

W latach 2003-2016 działało kolejne koło naukowe SKN Żurnalistów, którego opiekunem naukowym został dr Adam Jachimczyk, a następnie dr Jolanta Kępa-Mętrak. Pod jej opieką uruchomiono magazyn „Presik”, który ukazywał się od marca 2006 roku do połowy 2016 roku.

W 2019 roku powołano do życia  SKN Młodych Medioznawców „Mediasfera”. W ramach działalności SKN „Mediasfera” studenci dziennikarstwa przygotowują artykuły naukowe – z możliwością ich publikacji w czasopismach naukowych – oraz referaty, które prezentują na konferencjach studenckich w Kielcach („Człowiek i Jego Środowisko”) i w innych ośrodkach akademickich. Studenckie Koło Naukowe „Mediasfera” w 2020 roku wznowiło  wydawanie studenckiego pisma „Presik”. W pracach redakcyjnych, oprócz studentów dziennikarstwa, biorą udział także studenci innych kierunków. Celem pisma „Presik” jest informowanie i komentowanie najważniejszych spraw będących przedmiotem zainteresowania studentów oraz doskonalenie warsztatu zawodowego przyszłych dziennikarzy. W ramach pracy w „Presiku” możliwe jest zaliczenie praktyk wewnętrznych. Opiekunką naukową Koła „Mediasfera” była dr hab. prof. UJK Aleksandra Lubczyńska, zaś „Presikiem” opiekował się dr Przemysław Ciszek. Od roku akademickiego 2024/2025 opiekunem naukowym SKN Młodych Medioznawców „Mediasfera” oraz „Presika” jest dr Michał Jas.

Działa także Studenckie Koło Naukowe ,,Hadekaen”, które jest Kołem interdyscyplinarnym, zrzeszającym studentów z różnych kierunków studiów humanistycznych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Dzięki wykorzystaniu narzędzi i umiejętności dziennikarskich, członkowie Koła mogą poznawać różne oblicza historii i nie tylko. Mają szereg możliwości rozwoju oraz pole do wdrażania swoich pomysłów w życie. Dotyczy to zarówno pracy redakcyjnej, ale również naukowej. Podstawą działania w Kole jest dyskusja na tematy historyczno-dziennikarskie oraz integracja studencka. Opiekunką naukową Koła jest: dr hab. prof. UJK Renata Piasecka-Strzelec.

Na początku roku akademickiego 2010/2011 rozpoczęto prace nad uruchomieniem uczelnianego radia internetowego. Koordynatorem tych zadań została dr Jolanta Kępa-Mętrak, młodym radiowcom pomagał dr Tomasz Chrząstek, a obecnie opiekunem Radia jest mgr Marek Picheta. Studenckie Internetowe Radio FRASZKA rozpoczęło nadawanie 5 października 2015 roku. Studenci pracujący w Radiu FRASZKA tworzą audycje o różnorodnej tematyce, np. publicystycznej, kulturalnej, muzycznej i sportowej. Jesienią 2017 roku FRASZKA wyemitowała pierwszy program na żywo. W 2018 roku Radio osiągnęło miesięczną słuchalność rzędu 60-70 tys. słuchaczy.

W Instytucie wydawano „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy”  (https://rbp.ujk.edu.pl/rocznik). Skład redakcji tworzyli: prof. dr hab. Jolanta Chwastyk-Kowalczyk, prof. dr hab. Danuta Hombek oraz prof. dr hab. Tomasz Mielczarek. Obecnie ukazuje się periodyk naukowy poświęcony mediom i nauce o informacji – „iNFOTEZY”  (https://infotezy.ujk.edu.pl/). Założony został przez dr. Adama Jachimczyka. Skład redakcji „iNFOTEZ” stanowią obecnie: dr hab. prof. UJK Monika Olczak-Kardas, dr hab. prof. UJK Izabela Krasińska, dr hab. prof. UJK Aleksandra Lubczyńska oraz dr Tomasz Chrząstek.    

Studenci kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna udane próby swoich dziennikarskich umiejętności prezentują ponadto na łamach pism powstałych podczas zajęć z pracowni prasowej pod kierunkiem dr hab. prof. UJK Jolanty Dzierżyńskiej-Mielczarek (https://imdiks.ujk.edu.pl/czasopisma-studenckie/).

Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, a obecnie Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej organizuje cykliczne konferencje naukowe „Polski system medialny w procesie zmian” (https://imdiks.ujk.edu.pl/konferencja2025/) oraz „Gry wideo – media, komunikacja, rozrywka” (https://imdiks.ujk.edu.pl/konferencja-gry-wideo/), a od 2021 roku „Wieczory medioznawcze” (https://imdiks.ujk.edu.pl/wieczory-medioznawcze/). Jest to wydarzenie, odbywające się w trybie on-line, jest platformą stwarzającą doktorantom i doktorom możliwość zdobycia cennych doświadczeń, pogłębienia wiedzy oraz nawiązania kontaktów naukowych z innymi badaczami w dziedzinie mediów. Instytut jest również, od roku akademickiego 2014/2015, współorganizatorem (etap okręgowy – wojewódzki) Olimpiady Wiedzy o Mediach – interdyscyplinarnej olimpiady szkolnej z zakresu wiedzy o mediach i dziennikarstwie dla uczniów szkół ponadpodstawowych (https://owom.ujk.edu.pl/).  

Długoletnim dyrektorem Instytutu był prof. dr hab. Adam Massalski, którego w roku akademickim 1989/1990 zastąpiła dr Ewa Kubicka. Kolejnymi dyrektorami Instytutu byli: prof. dr hab. Mieczysław Adamczyk, prof. dr hab. Urszula Jakubowska, prof. dr hab. Tomasz Mielczarek, prof. dr hab. Danuta Hombek, dr hab. prof. UJK Stanisław Adam Kondek, ponownie prof. dr hab. Tomasz Mielczarek, dr hab. prof. UJK Jolanta Chwastyk-Kowalczyk i dr Tomasz Chrząstek. Od roku akademickiego 2019/2020 Katedrą Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej kierowała dr hab. prof. UJK Olga Dąbrowska-Cendrowska. W roku akademickim 2022/2023 Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej została przekształcona w Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. Dyrektorką jest  dr hab. prof. UJK Olga Dąbrowska-Cendrowska.

Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej wchodzi w skład Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach wraz z Instytutami: Literaturoznawstwa i Językoznawstwa oraz Historii. Obecnie Instytut zatrudnia trzech profesorów zwyczajnych, siedmiu doktorów habilitowanych – profesorów UJK, czterech adiunktów, dziewięciu asystentów w tym dwóch ze stopniem doktora oraz trzech pracowników administracyjnych.

W skład Instytutu wchodzą obecnie dwa zakłady: Zakład Medioznawstwa i Zakład Komunikacji Społecznej oraz Pracownia Dydaktyki Dziennikarstwa, Reklamy i PR. Badania naukowe prowadzone przez pracowników koncentrują się na dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach.